Het begrip ‘volatiel’ betekent in het algemeen ‘vluchtig’ of ‘wisselvallig’. In de wereld van beleggingen en aandelen duidt het begrip volatiliteit op de mate waarin de koers van een aandeel stijgt of daalt in de loop van de tijd. De prijzen van aandelen fluctueren altijd.
Elke dag verhoogt of verlaagt de prijs van de aandelen van een firma. Er is echter een verschil tussen gevestigde bedrijven met een gestage groei en stabiele omzet, en jonge bedrijven die een plaats op de markt proberen te veroveren. De volatiliteit van aandelen van beide soorten bedrijven kan sterk verschillen.
Votaliteit bij aandelen
Bij gevestigde bedrijven met een stabiele omzet en winst mag men verwachten dat de aandelenkoers binnen bepaalde grenzen niet te veel fluctueert.
Beleggers hebben immers vertrouwen in dergelijke bedrijven. Ze gaan aandelen in deze firma’s niet massaal verkopen of aankopen. De volatiliteit van de aandelen is klein. Bij jonge bedrijven waarvan de omzet sterk schommelt en de winst op en neer gaat, ligt dit helemaal anders.
Wie als belegger investeert in aandelen van zo’n jong en dynamisch bedrijf, loopt veel meer risico. Anderzijds kan de aandelenkoers van dergelijke firma’s ook plots sterk stijgen en kunnen beleggers veel geld verdienen. De volatiliteit van aandelen is bij deze bedrijven groot.
Hoe hoger de volatiliteit, hoe meer de waarde van de aandelen van een bedrijf schommelt. Het begrip volatiliteit heeft overigens niet alleen betrekking op aandelen, maar ook op andere beleggingsproducten.
Volatiliteit van een aandeel als indicatie voor risico
Beleggen in aandelen brengt steeds een risico met zich mee. Niemand kan immers de aandelenkoersen exact voorspellen. Terughoudende beleggers die geen al te grote risico’s willen nemen, opteren meestal voor aandelen met een lage volatiliteit.
Van dergelijke aandelen is de beweeglijkheid niet groot en de kans op een sterke koersdaling gering. Anderzijds mag men van dit soort aandelen ook geen enorme koersstijging verwachten.
Dynamische beleggers die wat meer risico durven nemen, zijn meer geïnteresseerd in aandelen met een hoge volatiliteit. De kans om veel geld te verdienen met deze aandelen is immers groter. Het is echter ook mogelijk dat de koers ervan plots sterk daalt.
De berekening van volatiliteit
Meestal gebruikt men de standaarddeviatie van een aandeel om een waarde te plakken op de volatiliteit. De standaarddeviatie is een vrij ingewikkelde wiskundige berekening afkomstig uit de statistiek.
Het is echter mogelijk om een goede schatting te maken van de volatiliteit met een veel simpeler formule: (hoogste koers – laagste koers) / ((hoogste koers + laagste koers)*0,5) (uitgedrukt in procent)
Historische en impliciete volatiliteit
In de financiële wereld maakt men vaak een onderscheid tussen de zogenaamde historische volatiliteit en de impliciete volatiliteit. De volatiliteit die een aandeel de voorbije twaalf maanden heeft gekend, noemt men de historische volatiliteit.
De historische volatiliteit kan op basis van bekende cijfers berekend worden. Bij de impliciete volatiliteit kijkt men echter naar de toekomst. De impliciete volatiliteit beschrijft de verwachte beweeglijkheid van aandelenkoersen voor de komende weken of maanden.
Deze verwachting wordt afgeleid uit de prijzen van opties voor bepaalde aandelen. Stijgen de optieprijzen, dan neemt de impliciete volatiliteit voor de betrokken aandelen toe.
De Volatility Index VIX
De VIX of Volatility Index werd in 1993 in het leven geroepen door de Chicago Board Options Exchange. De VIX is een maat voor de impliciete volatiliteit van aandelen die deel uitmaken van de S&P500. De S&P500 is een Amerikaanse beursindex die de 500 belangrijkste beursgenoteerde bedrijven volgt.
De volatiliteitsindex VIX baseert zich op de prijzen van opties voor aandelen van deze 500 beursgenoteerde bedrijven. Een lage VIX-index geeft aan dat de beurs stabiel evolueert. Een hoge VIX-index wijst echter op onrust op de beurs.
Bij een hoge VIX verwachten beleggers een sterke schommeling van aandelenprijzen, wat voor ongerustheid kan zorgen. De VIX wordt daarom ook wel beschouwd als een soort ‘angstmeter’ voor de beurs.