Ponzifraude is een methode waarbij er beleggers worden opgelicht. Bij een ponzifraude worden verschillende lichtingen met beleggers binnengelokt bij een bepaald beleggingsfonds, waarna elke nieuwe lichting de rendementen van de vorige lichting financiert. Uiteindelijk vertrekt de fondshouder met alle rendementen op zak. Deze frauduleuze beleggingsstructuur wordt niet altijd opzettelijk opgebouwd gerealiseerd, maar kan ook gaandeweg ontstaan op het moment dat rendementen in een bepaald beleggingsfonds jaar na jaar tegenvallen.
Een Ponzifraude is voor een oplichter succesvol op het moment dat er steeds nieuwe lichtingen zich aanmelden voor het beleggingsfonds. Zo steekt de oplichter namelijk bij het aanmelden van een nieuwe lichting een deel van het inschrijvingsgeld in zijn of haar zak, en betaalt met het andere deel de lichting daarvoor uit.
Op het moment dat zich dit herhaalt met weer een nieuwe lichting, blijven alle partijen tevreden.
Lichting 1 heeft rendement uitbetaald gekregen, dat in werkelijkheid is betaald door lichting 2, en lichting twee heeft rendement uitbetaald gekregen, dat in werkelijkheid betaald is door lichting 3.
Uiteraard zit het woord 'fraude' niet voor niets verstopt in 'ponzifraude'. Op het moment dat de oplichter geen nieuwe lichting meer weet te werven, is de een-na-laatste lichting de klos. De oplichter vertrekt met de noorderzon, met alle rendementen die hij of zij in de tussentijd in zijn of haar zak heeft gestoken.
Betekenis ponzifraude
De term 'ponzifraude' verwijst naar de van oorsprong Italiaanse Amerikaan Charles Ponzi, die in 1920 de eerste geregistreerde ponzifraude realiseerde. Het woord 'fraude' verwijst naar het feit dat bij ponzifraude sprake is van het opzettelijk bouwen van een structuur waarbij beleggers worden opgelicht, zonder dat zij hiervan op de hoogte zijn.
Hoe herken je ponzifraude?
Er zijn vier belangrijke kenmerken, waaraan je een ponzischema kunt herkennen.
- 1Er wordt een hoog rendement beloofd tegen een laag risico. Gemiddeld gezien realiseren aandelen op de beurs over een langere periode een rendement van zo'n 7%. Dit getal kan hoger of lager liggen, afhankelijk van bijvoorbeeld inflatie of de economische trends. Een beleggingsfonds dat rendementen boven de 10%, 20% of zelfs 30% belooft, is dus verdacht.
- 2Er is geen toezicht van financiële autoriteiten, zoals de SEC of de AFM.
- 3Het beleggingsfonds heeft een ingewikkelde structuur. Hoe ingewikkelder de structuur, hoe gemakkelijker het voor de oplichter is om tussen mazen van de wet jou geld af te troggelen.
- 4Er wordt om herfinanciering gevraagd. Met een herfinanciering kan de oplichter het rendement dat hij of zij aan de lichting voor jou heeft beloofd, uitbetalen. Je bent als belegger nooit verplicht om geld te herfinancieren. Als hier expliciet om wordt gevraagd, zouden de alarmbellen bij je moeten gaan rinkelen.
Wat zijn bekende gevallen van ponzifraude?
Er is een aantal bekende gevallen waarin er verdenkingen van ponzifraude waren.
De meest bekende is natuurlijk de zwendel waarnaar 'ponzifraude' verwijst, namelijk de fraude van Charles Ponzi in 1920. Deze in Italië geboren migrant kwam naar de Verenigde Staten om te handelen in effecten rondom de wisselkoers tussen de Amerikaanse Dollar en de Italiaanse Lira.
Veel beleggers kochten bij hem deze effecten, want er werd veel handel gedreven tussen deze twee landen. Wat Ponzi er echter niet bij vertelde, was dat Italië destijds kampte met een gigantische inflatie. De effecten die hij aanprees waren zo praktisch waardeloos.
Meneer Ponzi werd 6 maanden na zijn zwendel opgepakt.
Een ander, recentelijker geval van Ponzifraude vond ook plaats in Amerika, waarbij Bernard Madoff met zijn bedrijf Bernard L. Madoff Investment Securities 48 jaar lang (!) aan de haal ging met geld van zijn beleggers door valse prijzen van beleggingen te hanteren.
Naar verluidt heeft hij voor zo'n $65 miljard geld afgenomen bij zijn klanten.
Een laatste bekende Ponzifraude vond plaats in ons eigen land, waarbij Johnny Schabregs met zijn bedrijf PlanB4You beleggers wijsmaakte dat er goud geld te verdienen viel in de online wereld van advertenties en banners.
Hij heeft voor zo'n €3 miljoen afgetroggeld bij zijn klanten. Inmiddels zit hij in de bak.