Bij toegenomen werkloosheid, ontslagen of faillissementen hoor je vaak het woord 'recessie' vallen. Maar wat betekent recessie precies? Letterlijk duidt het begrip op een ’teruggang’ of ’achteruitgang’. In de handel en de industrie heeft een recessie te maken met de afname van economische activiteit.
Om die economische activiteit te meten, bepaalt men het zogenaamde BBP, het Bruto Binnenlands Product. Het BBP is gelijk aan de waarde van alle goederen en diensten die in een bepaalde periode in een land zijn geproduceerd of geleverd. Als het BBP gedurende twee opeenvolgende kwartalen is gedaald, spreekt men officieel over een economische recessie.
De oorzaken van een recessie
Er zijn tal van oorzaken die de afname van economische activiteit kunnen inluiden. Sommige daarvan worden beïnvloed door de maatschappij zelf, op andere oorzaken heeft de mens helemaal geen invloed.
Onverwachte rampen en crisissen
De coronacrisis leerde ons dat een pandemie de samenleving totaal ontwricht. Een dergelijke onverwachte crisis is zonder twijfel een mogelijke trigger van een economische recessie.Ook een natuurramp, een oorlog, terrorisme of een gewelddadig conflict zijn potentiële oorzaken van een recessie. Het dagelijks leven wordt zodanig verstoord door dit soort gebeurtenissen dat een negatieve invloed op de handel en industrie haast onvermijdelijk is. De terroristische aanslag op de Twin Towers in New York bijvoorbeeld had in 2001 een recessie tot gevolg.
Een hoge rentevoet
Een hoge rentevoet brengt mensen in de verleiding om veel te sparen en minder uit te geven. In tijden van hoge rentevoet ben je minder geneigd om een dure lening aan te gaan om bijvoorbeeld een huis te kopen of een andere dure aankoop te doen. Hetzelfde geldt voor professionele investeerders. Omdat er vooral geld wordt gespaard en minder wordt geïnvesteerd in de economie, dreigt de economische activiteit achteruit te gaan.
Financiële crisis
In 2008 was een financiële crisis in de banksector, vooral in de VS, de directe aanleiding van een recessie. Banken in de VS hadden veel hypothecaire leningen toegestaan voor investeringen in de huizenmarkt. Toen bleek dat vele kopers deze leningen niet konden afbetalen, kwamen de banken in moeilijkheden. Door deze financiële crisis in de banksector kon er minder geld geïnvesteerd worden in economische activiteiten, met een zeer ernstige recessie tot gevolg.
Een beurscrash
Bij een beurscrash dalen de aandelenkoersen van veel bedrijven plots heel sterk. Omdat een aandeel een stukje eigendom is van een bedrijf, betekent dit dat een groot aantal bedrijven plotseling veel minder waard worden. Investeerders hebben minder interesse om van dergelijke bedrijven aandelen te kopen. Het gevolg is dat veel organisaties over minder financiële middelen beschikken, in moeilijkheden komen en hun activiteiten moeten inkrimpen.
Vertrouwen van de consument
Een heel belangrijke factor in het economisch gebeuren is het vertrouwen van de consument. Als consumenten weinig vertrouwen hebben in de toekomst, willen ze hun geld zo veel mogelijk sparen en doen ze minder snel grote uitgaven. Het gevolg is dat de industrie minder goederen moet produceren en de dienstensector minder opdrachten krijgt. Dit leidt onvermijdelijk tot een afname van de economische activiteit.
De nefaste gevolgen van een recessie
Bij een recessie daalt de economische activiteit. Dit kan beperkt blijven tot een sector, maar meestal treft een recessie meerdere sectoren of zelfs de volledige industrie. Bedrijven ontvangen minder inkomsten, maar moeten nog steeds hun vaste kosten blijven betalen. Hierdoor gaan sommige organisaties failliet, terwijl andere massaal personeel moeten ontslaan. Een recessie leidt tot een duidelijke verminderde tewerkstelling en dus tot meer werkloosheid. Werkloze gezinnen hebben minder geld te besteden en stellen grote aankopen uit. Bovendien daalt het vertrouwen in de economie, de aandelenkoersen dalen nog verder en grote investeerders haken af. Deze effecten versterken alleen maar de recessie, waardoor de economie in een negatieve spiraal terechtkomt. Ook de overheidsfinanciën komen onder druk te staan. De overheid moet immers meer geld uitgeven aan uitkeringen en ontvangt minder inkomsten uit belastingen.
Verschil tussen recessie en depressie
Een recessie heeft in sommige gevallen een jarenlange vermindering van productie en consumptie tot gevolg, met een torenhoge werkloosheid. Met spreekt in dat geval van een depressie. De meest bekende depressie uit de geschiedenis speelde zich af in de jaren dertig van de vorige eeuw en staat bekend als de Grote Depressie. Deze zeer ernstige wereldwijde economische crisis duurde maar liefst tien jaar.
Het voorkomen en bestrijden van een recessie
De overheid speelt een belangrijke rol in het voorkomen en bestrijden van een recessie. Als er een verminderde economische activiteit optreedt en de werkloosheid stijgt, komt de overheid met steunmaatregelen om de industrie nieuw leven in te blazen. De overheid garandeert bijvoorbeeld goedkope leningen waarmee bedrijven een moeilijke periode kunnen overbruggen. De centrale banken van de meeste landen verlagen de rente, zodat het aantrekkelijker wordt voor consumenten om geld te lenen en grote aankopen te doen. Tijdens de coronalockdown gaf de overheid een directe financiële vergoeding aan organisaties die noodgedwongen hun activiteiten moesten onderbreken. Het valt nog af te wachten wat de economische gevolgen zijn van de coronacrisis. Mogelijk veroorzaakt de pandemie een ernstige wereldwijde recessie.
